БИРЖА ТӨРЕЛІГІНІҢ ЕРЕЖЕЛЕРІ
БИРЖАЛЫҚ АРБИТРАЖ РЕГЛАМЕНТІ
"АСТАНА" ТАУАР БИРЖАСЫ " АҚ
1-бап. Жалпы ережелер
1 ."Астана "тауар биржасы" АҚ (бұдан әрі - "төрелік") жанындағы биржалық төрелік өз қызметін 2009 жылғы 4 мамырдағы "тауар биржалары туралы" ҚР Заңына және 2016 жылғы 8 сәуірдегі № 488-V ҚРЗ "Төрелік туралы" ҚР Заңына сәйкес жүзеге асыратын дербес, тұрақты жұмыс істейтін сот болып табылады,.
2. Осы Ережедегі "Төрелік" және, "төреші", "судья" және "төрелік судья" ұғымдары тиісінше бірдей болып табылады.
2-бап. Арбитраждың Орналасқан Жері
1. Төреліктің орналасқан жері және оның отырыстарын өткізу орны Астана қаласы болып табылады.
2. Қажет болған жағдайда Тараптардың бірінің өтінішхаты бойынша және екінші Тараптың келісімімен төрелік талқылау өзге жерде жүргізілуі мүмкін.
3-бап. Төреліктің мақсаттары мен міндеттері
1 .Төрелік дауларды жедел шешу, сондай-ақ заңды және жеке тұлғалардың құқықтары мен заңды мүдделерін тиімді құқықтық қорғауды қамтамасыз ету мақсатында төрелік судьялардың (төрешілердің) заңдылығы, тәуелсіздігі және бейтараптылығы, төрелік (сот) процесінің жарысуы және тараптардың тең құқықтылығы қағидаттары негізінде құрылды.
2.3 арбитраждың адачтары:
заңды және жеке тұлғалардың бұзылған немесе даулы құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау;
кәсіпкерлік және өзге де экономикалық қызмет саласындағы заңдылықты нығайту және құқық бұзушылықтардың алдын алу:
іскерлік айналымның әдет-ғұрыптары мен этикасын қалыптастыруға, сондай-ақ олардың арасындағы келіспеушіліктерге қарамастан дауласушы тараптар арасындағы Әріптестік іскерлік қатынастарды сақтауға және одан әрі нығайтуға жәрдемдесу.
4-бап. Төрелік Құзыреті
1. Төрелік талап қою ісін жүргізу тәртібімен азаматтық құқықтық қатынастардан туындайтын және қазақстандық және шетелдік заңды тұлғалардың, заңды тұлға құрмай кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын және заңда белгіленген тәртіппен сатып алынған дара кәсіпкер мәртебесі бар азаматтардың (бұдан әрі - "Тараптар") қатысуымен Кәсіпкерлік және өзге де экономикалық қызметті жүзеге асыруға байланысты дауларды шешеді.
2. Төрелік Тараптар арасында дауды төреліктің шешіміне беру туралы жасалған келісім болған кезде дауларды қарауға қабылдайды).
3. Төрелікке мемлекеттің, мемлекеттік кәсіпорындардың, кәмелетке толмаған адамдардың, заңда белгіленген тәртіппен әрекетке қабілетсіз деп танылған адамдардың, төрелік келісімге қатысушы болып табылмайтын адамдардың мүдделері қозғалатын даулар, табиғи монополиялар субъектілерінің қызметтер көрсетуі, жұмыстарды орындауы, тауарларды өндіруі туралы шарттардан, тауарлар нарығында үстем жағдайға ие субъектілердің даулары ведомстволық бағынысты емес сондай-ақ банкроттық туралы істер бойынша, Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда, , атап айтқанда, биржалық мәмілелер жасасуға байланысты дауларды шешу үшін "Тауар биржалары туралы" ҚР Заңының 8-бабы.
4. Төрелік Қазақстан Республикасының Төрелік туралы заңнамасына сәйкес оны шешуге берілген нақты дауды қарау құзыретінің болуы туралы мәселені дербес шешеді.
5-бап. Төрелік келісім жасасу
Төрелік келісімді тараптар қандай да бір қатынастарға байланысты Тараптар арасында туындаған немесе туындауы мүмкін барлық немесе белгілі бір дауларға қатысты жасауы мүмкін.
6-бап. Төрелік келісімнің нысаны мен мазмұны
1. Төрелік келісім жазбаша түрде мынадай түрде жасалуы тиіс:
1) Тараптар жасасатын шарттарға туындаған немесе туындауы мүмкін дауды төреліктің шешуіне беру туралы арнайы шартты (төрелік ескертпені) енгізу жолымен;
2) дауды төрелікке беру туралы жеке Келісім (оның ішінде көпжақты) жасасу арқылы;
3) телетайп, телеграф бойынша хаттар, хабарламалар алмасу жолымен немесе осындай келісімнің тіркелуін қамтамасыз ететін басқа да электрондық немесе өзге де байланыс құралдарын пайдалана отырып
4) шартта дауды төреліктің шешіміне беру туралы талапты қамтитын құжатқа сілтеме жасау арқылы жүзеге асырылады. Бұл сілтеме шарт жазбаша нысанда жасалған және осы сілтеме төрелік келісімді шарттың бір бөлігіне айналдырған жағдайда төрелік келісім болып табылады;
5) Тараптардың бірі Келісімнің бар екендігі туралы бекітетін, ал екінші тарап бұған қарсы болмайтын талап арызбен және талап қоюға кері қайтарып алумен алмасу жолымен жүзеге асырылады.
2. Шартта төрелік ескерту түрінде жасалған төрелік келісім шарттың басқа талаптарына тәуелді емес ретінде қаралуға тиіс.
3. Төрелік келісімнің күші бар деп танылады және егер төрелік талқылау барысында осы баптың 1-тармағының 4-тармақшасында көрсетілген төрелік ескертпені немесе құжатқа сілтемені қамтитын шартты Төрелік сот жарамсыз деп таныған жағдайда.
4. Жеке құжат түрінде жасалған төрелік ескертпенің немесе төрелік келісімнің үлгілік мәтінінің мынадай мазмұны болуы мүмкін: "осы Шарт бойынша немесе оған байланысты Тараптар арасында туындайтын не одан туындайтын, оның ішінде оның орындалуына, бұзылуына, тоқтатылуына немесе жарамсыздығына қатысты барлық даулар АҚ жанындағы биржалық төрелікте шешілуге жатады "Шешімдері түпкілікті болып табылатын және дауласуға жатпайтын" Астана"әмбебап тауар биржасы".
Егер бұл осы Ережеге немесе қолданыстағы заңнамаға қайшы келмесе, өзге редакциядағы төрелік келісімге жол беріледі.
7-бап. Төрелік келісімнен біржақты бас тартуға жол бермеу
Төрелік келісім жасасқан тараптардың одан біржақты тәртіппен бас тартуға құқығы жоқ.
8-бап. Арбитраждың ұйымдық құрылымы
Төрелік төреліктің бір судьясынан (төрешісінен) және төреліктің жауапты хатшысынан тұрады.
9-бап. Төрелік судья (төреші)
1 .Төрелікке берілген дауларды судья (төреші) шешеді.
2. Дауды бейтарап шешуді қамтамасыз етуге қабілетті, істің нәтижесіне тікелей немесе жанама мүдделі емес, тараптардан тәуелсіз болып табылатын және төрелік судьяның (төрешінің) міндеттерін орындауға келісім берген жеке тұлғалар судьялар (төрешілер) болып тағайындалуы (сайлануы) мүмкін.
Биржалық төреліктің судьясын (төрешісін)"Астана" тауар биржасы " АҚ Басқарма Төрағасы тағайындайды
3. Төрешінің өкілеттігін жүзеге асыру мерзімі 3 (үш) жылды құрайды.
4. Төрелік судья (төреші) кемінде 25 жаста, қажетті білімі бар, кемінде екі жыл кәсіби тәжірибесі бар және жоғары заңгерлік немесе өзге де жоғары білімі бар Қазақстан Республикасының азаматы бола алады.
Адам судья (төреші) бола алмайды:
1) құзыретті соттың судьясы Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен сайлаған немесе тағайындаған;
2) заңда белгіленген тәртіппен құзыретті сот іс-әрекетке қабілетсіз немесе әрекет қабілеті шектеулі деп таныған;
3) алынбаған немесе өтелмеген соттылығы бар не қылмыс жасады деп айып тағылған адам;
4) мемлекеттік қызметші болып табылады.
5. Төрешінің өкілеттігі мынадай жағдайларда АҚ Басқарма төрағасының шешімі бойынша мерзімінен бұрын тоқтатылады:
1) төрешінің жазбаша өтініші;
2) төрелік отырысқа қатысудан дәлелсіз себептермен бас тартуды немесе төрелік отырысқа келмеуді қоса алғанда, төрешінің өз міндеттерін жосықсыз орындауы;
3) судьяны (төрешіні) қылмыстық жауаптылыққа тарту;
4) сот төрелік судьяны (төрешіні) әрекетке қабілетсіз немесе әрекет қабілеті шектеулі деп таныған;
5) төрелік шешетін даулар туралы ақпаратты жария ету.
10-бап. Төреліктің жауапты хатшысы
1. Төреліктің жауапты хатшысы (бұдан әрі-жауапты хатшы) осы Ережеге және биржалық төреліктің регламентіне сәйкес төреліктің қызметін қамтамасыз ету үшін қажетті өкілеттіктерді жүзеге асырады.
2. Жауапты хатшыны "Астана" Әмбебап тауар биржасы " АҚ Президенті тағайындайды.
3. Жауапты хатшы төреліктің іс қағаздарын жүргізуді, нақты дауды шешу бойынша төрелік отырыстарын өткізуді ұйымдастырады, "Астана "Әмбебап тауар биржасы" АҚ құрылымдық бөлімшелерімен өзара іс-қимылды жүзеге асырады, сондай-ақ биржалық төрелік Регламентінде көзделген өзге де функцияларды орындайды.
4. Жауапты хатшы төрелік құжаттарының көшірмелерін куәландыруға құқылы.
5. Жауапты хатшы төреліктің отырыстарына төрелік (сот) отырысының хатшысы ретінде қатысады.
11-бап. Төрелік алымдар мен төрелік шығыстар
Төрелік алымдар мен шығыстарды есептеу, бөлу және төлеу тәртібі "Астана "Әмбебап тауар биржасы" АҚ Президенті бекітетін "Астана "Әмбебап тауар биржасы"АҚ жанындағы биржалық төреліктегі төрелік шығыстар мен алымдар туралы Ережемен регламенттеледі.
12-бап. Коммерциялық және банктік құпияны сақтау
Істі қарау процесінде өз міндеттеріне байланысты істерге қатысушы адамдардың коммерциялық немесе өзге де құпиясына қатысты құпия ақпарат белгілі болған төрешілер (судьялар), жауапты хатшы және төреліктің өзге де мамандары мен қызметкерлері өздеріне белгілі болған мәліметтерді Тараптардың жазбаша келісімінсіз жария етуге құқылы емес.
13-бап. Арбитраж Мұрағаты
Төрелік қараған істер оның мұрағатында 5 жыл бойы сақталады. 14-бап. Арбитражды Басып Шығару
Төреліктің мемлекеттік және орыс тілдеріндегі толық атауы, өз атауы бар бұрыштық мөрі бар дөңгелек мөрі болады.
14-бап. Арбитражды Басып Шығару
Төреліктің мемлекеттік және орыс тілдерінде толық атауы бар дөңгелек мөрі, өз атауы бар бұрыштық мөртабаны болады
