Аппараттық-бағдарламалық кешенге қойылатын талаптар

тауар биржасының клирингтік орталығы

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. Осы Тауар биржасының клирингтік орталығының аппараттық-бағдарламалық кешеніне қойылатын талаптар (бұдан әрі - Талаптар) "Тауар биржалары туралы" 2009 жылғы 4 мамырдағы Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес әзірленді және талаптарды айқындайды. тауар биржасының клирингтік орталығының аппараттық-бағдарламалық кешеніне.

       2. Осы Талаптар жүргізу тәртібі Қазақстан Республикасының бағалы қағаздар нарығы туралы заңнамасымен реттелетін фьючерстік және опциондық мәмілелер бойынша клирингтік қызметке қолданылмайды

Тауар биржасының клирингтік орталығының аппараттық-бағдарламалық кешеніне қойылатын талаптар 2-тарау

      3. Клирингтік орталықта клирингтік қызметті жүзеге асыру үшін осы Талаптарға сәйкес келетін және ақпараттың сақталуын және клирингтік орталықта сақталатын деректерге рұқсатсыз қол жеткізуден қорғалуын қамтамасыз ететін аппараттық-бағдарламалық кешен пайдалануда болады

4. Клирингтік орталықтың аппараттық-бағдарламалық кешені жұмыс станцияларынан (компьютерлік базадан), серверлік аппараттық, бағдарламалық қамтамасыз етуден тұрады және мыналарды қамтамасыз етеді:

      1) ақпаратты сенімді сақтау, рұқсат етілмеген қол жеткізуден қорғау, деректер базасының тұтастығы және электрондық мұрағаттар мен дерекқорлардағы ақпараттың толық сақталуы, егер:

      кез келген уақытта бағдарламалық құралдың кез келген бөлігінде толық немесе ішінара электр қуатын өшіру;

      желілердің, телекоммуникациялардың істен шығуы, деректер алмасу операциясының кез келген кезеңінде орнатылған физикалық және виртуалды байланыстардың бұзылуы;

      бағдарламалық қамтамасыз ету ақпаратына рұқсатсыз кіру әрекеті;

2) бағдарламалық қамтамасыз етуде іске асырылатын кіріс деректеріне, функцияларға, операцияларға, есептерге көп деңгейлі қол жеткізу. Бағдарламалық қамтамасыз ету қолжетімділіктің кем дегенде екі негізгі деңгейін қамтамасыз етеді: «әкімші» және «пайдаланушы»;

      3) енгізілген деректердің толықтығын бақылау (барлық өрістерді толық толтырмай функциялар немесе операциялар орындалған жағдайда, бағдарлама тиісті хабарламаны беруді қамтамасыз етеді);

      4) жеке сұраныс бойынша және кез келген критерийлер бойынша ақпаратты іздеу, сондай-ақ ақпаратты кез келген параметрлер бойынша сұрыптау және алдыңғы күндердегі ақпаратты қарау мүмкіндігі;

      5) ақпаратты қысқартуларсыз мерзімдер бойынша өңдеу және сақтау;

6) нормативтік құқықтық актілерде белгіленген есеп нысандарын, сондай-ақ хабарламаларды, анықтамаларды, дербес шоттан үзінді көшірмелерді, орындалған операциялар туралы есептерді және ақпараттық операциялардың орындалуын растайтын құжаттарды автоматтандырылған қалыптастыру;

      7) мұрағаттау (мұрағаттан деректерді қалпына келтіру) мүмкіндігі;

      8) шығыс құжаттарды экранға, принтерге немесе файлға шығару мүмкіндігі;

      9) электрондық құжаттармен алмасу мүмкіндігі;

      10) бағдарламалық қамтамасыз етудегі ақаулар кезінде жұмысты үзіліссіз және үздіксіз орындау;

11) осы клирингтік ұйым клирингтік қызметтер көрсететін операциялар туралы ақпаратты автоматтандырылған жинау, өңдеу және сақтау, оны салыстыру және түзету;

      12) сауда-саттықты ұйымдастырушының сауда жүйесінде және (немесе) клирингтік қызмет көрсетуге қабылданған тауар биржасында жасалған барлық мәмілелердің параметрлерін есепке алу;

      13) тауар биржасының мүшелері үшін клирингтік қызмет нәтижелері туралы есепті қалыптастыру;

      14) мынадай операцияларды автоматты түрде орындау:

      тауар биржасы мүшесінің қаражатын бөлек есепке алу;

      мәмілелердің нәтижелері бойынша тауар биржасы мүшесінің қаражатын бұғаттау және оларды орындау нәтижесінде бұғаттауды жою;

      тауар биржасының мүшелерін саудаға жіберу;

16) клиринг тізілімінде бүкіл кезең ішінде жүргізілген барлық операциялар туралы ақпараттың сақталуы;

      17) электрондық цифрлық қолтаңбаны пайдалана отырып, қорғалған байланыс арналары бойынша ақпаратты клиенттерге, есеп айырысу ұйымдарына, тауар биржасына және уәкілетті органға беру;

      18) өзі ашқан бухгалтерлік есептің клирингтік тізілімі бойынша операцияларды жасауға бұйрық беруге уәкілетті тұлғадан құжатты алу фактісін анықтауға;

      19) уәкілетті тұлғалардың өкімдері негізінде ғана бухгалтерлік есеп регистрлерін клирингтік операцияларды жүргізу;

      20) бағдарламалық қамтамасыз етуді пайдалану кезінде кез келген нысанда аудит журналын жүргізу.

5. Клирингтік орталықтың аппараттық-бағдарламалық кешені ақпаратының сақталуы деректер қорының резервтік көшірмесін және жүйелік транзакциялар журналын қосымша серверде күнделікті автоматты түрде сақтау арқылы қамтамасыз етіледі.

      6. Клирингтік орталықтың ақпаратын қорғау негізгі қолжетімділік деңгейлері – «әкімші» және «пайдаланушы» арқылы қамтамасыз етіледі:

1) қол жеткізу деңгейі – «әкімші» мыналарды қамтиды:

      пайдаланушылар топтарын анықтау, оларды атқаратын қызметтері бойынша санаттарға бөлу және ақпаратқа қол жеткізу деңгейлерін орнату, парольдерді өзгерту;

      пайдаланушының бағдарламалық жасақтаманың деректері мен функцияларына қол жеткізуін блоктау;

      бағдарламалық қамтамасыз ету жұмысының параметрлерін орнату;

      бағдарламалық қамтамасыз ету деректер базасына қосылған пайдаланушыларды қарау;

      сауда күнінің ашылуы (жабылуы);

      қажет болған жағдайда пайдаланушыларды бағдарламалық қамтамасыз ету базасынан ажырату;

      жұмыс күнін өзгерту;

      ұзақ сақтау үшін алынбалы сақтау құралдарында мұрағаттық және резервтік көшірмелерді жасау;

2) қол жеткізу деңгейі – «пайдаланушы» мыналарды қамтиды:

      бағдарламалық қамтамасыз ету деректер қорындағы анықтамалық ақпаратты кезеңді түрде жаңарту;

      бағдарламалық құралға мәліметтерді енгізу;

      бағдарламалық қамтамасыз етуде тұтынушы қаражатымен белгілі бір операцияларды жүргізу;

      есеп беру (шығыс) нысандарын қалыптастыру;

      қажетті ақпаратты сақтау;

      есептерді және шығыс құжаттарды басып шығару.

7. Бағдарламалық құралдың әрбір пайдаланушысы үшін жеке құпия сөз беріледі. Қол жеткізу деңгейі үшін – «әкімші», парольдерді өзгертуге болады. Енгізілетін деректерге, функцияларға, операцияларға, есептерге қол жеткізу күнтізбелік отыз күнде кемінде бір рет өзгеретін тиісті парольді енгізу арқылы қамтамасыз етіледі.

      8. Бағдарламалық қамтамасыз ету (қолжетімділік деңгейіне қарамастан) мыналарға рұқсат етілмейді:

      1) жекелеген функциялар мен операцияларды орындаудың белгіленген тәртібін бұза отырып орындауға мүмкіндік беретін құралдардың мазмұны;

      2) құрылған шығыс құжаттардың деректеріне тікелей өзгертулер енгізуге мүмкіндік беретін функциялары болуы;

3) осы мақсат үшін арнайы әзірленген операцияларды (функцияларды) қоспағанда, орындалған операциялар туралы және клирингтік есеп регистрлерінің жай-күйі туралы деректерді өзгерту (жою).

      9. Операцияларды орындау кезінде клирингтік орталықтың бағдарламалық қамтамасыз етуіне мынадай жағдайлардың туындауы туралы хабарланады:

      1) клирингтік есеп тізілімінен есептен шығаруға жататын қаражат сомасы ондағы қаражат сомасынан асып кетсе;

      2) мәмілелерді орындау мерзімдерін бұзу;

      3) қаражат есептен шығарылатын клиринг тізілімі бұғатталған.

10. Клирингтік орталықтың аппараттық-бағдарламалық кешенін пайдаланушы болып табылатын тауар биржасының мүшесі мынадай талаптарға сай болуы керек:

      1) вирусқа қарсы бағдарламалық қамтамасыз ету пайдаланушының жұмыс орнында жүйелі түрде жаңартылып отыратын антивирустық деректер базасы және операциялық жүйенің жүйелік жаңартуларын автоматты түрде жүктеп алу арқылы орнатылады;

      2) пайдаланушының транзакцияларды жүргізу үшін пайдаланылатын дербес компьютерінде электрондық құжаттарды дайындау, өңдеу, беру немесе жүргізу міндеттерін шешуге арналмаған бағдарламалық құралдарды орнатуға жол берілмейді;

3) бағдарламалық ортаға кіру кезінде пайдаланушы идентификацияланатын жүйе пайдаланушысының бір атауы бір жеке тұлғаға сәйкес келеді.

      11. Клирингтік орталық өзінің аппараттық-бағдарламалық кешенінің үздіксіз және үздіксіз жұмысын қамтамасыз ету үшін кемінде екі үзіліссіз қоректендіру көзінің болуын қамтамасыз етеді, олардың біреуі негізгі ретінде, ал қалғаны резервтік немесе жалғыз пайдаланылады. дереу іске қосуға дайын резервтік генераторы бар үздіксіз қуат көзі.

12. Клирингтік орталықтың серверлік аппаратурасына негізгі жабдық зақымданған, жойылған немесе пайдалану мүмкін болмаған жағдайда дереу іске қосуға дайын резервтік жабдық кіреді. Бұл ретте серверлік жабдығы бар бөлме кіруді басқару жүйесімен жабдықталған.