1. Жалпы ережелер

 

1.1. Сыбайлас жемқорлықтың алдын алу жөніндегі осы үлгілік стандарт (бұдан әрі – үлгілік стандарт) "тауар биржалары туралы" 2009 жылғы 4 мамырдағы Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі-заң) 21-бабының 2-тармағына, биржалық сауда қағидаларының 131-тармағының 10) тармақшасына (Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің м. а. бекіткен) сәйкес брокерлер мен дилерлер үшін әзірленді 2015 жылғы 30 наурыздағы № 280), (бұдан әрі - ереже), "сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы"Қазақстан Республикасы Заңының ережелерін ескере отырып.

1.2. Бұл құжат тауар биржасының мүшелері – брокерлер/дилерлер (бұдан әрі-Биржа мүшелері) және олардың клиенттері үшін "Астана "тауар биржасы" акционерлік қоғамында (бұдан әрі – Биржа) сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылдың негізгі қағидаларын, Сыбайлас жемқорлықтың алдын алу және оған қарсы күрес, Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтардың салдарын барынша азайту және (немесе) жою жөніндегі ұйымды басқару жөніндегі талаптарды белгілейді. 

1.3. Үлгілік стандарттар негізінде Биржаның әрбір мүшесі сыбайлас жемқорлықтың алдын алу бойынша биржа ұсынған үлгілік стандартты ішкі құжаттармен бекітеді, оның ішінде сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар жасауға ықпал ететін себептер мен жағдайларды барынша азайту жөнінде тиісті шаралар қабылдайды. 

 

 

2. Мақсаттары, міндеттері, үлгілік стандартты қолдану

 

2.1. Үлгілік стандарттың мақсаты ашықтық пен ашықтықты қамтамасыз ету жолымен сыбайлас жемқорлық көріністеріне жол бермеу, Биржа мүшелері үшін олардың клиенттері үшін құқықтық сауаттылықты және сыбайлас жемқорлық көріністеріне нөлдік төзімділікті арттыру болып табылады.

2.2. Үлгі стандарттың міндеттері:

- биржалық сауданы жүзеге асыру кезінде биржа мүшелері мен олардың клиенттері үшін тұрақты Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мінез-құлық пен жауапкершілікті қалыптастыру;

- сыбайлас жемқорлық көріністерін уақтылы анықтау және олардың алдын алу, оның ішінде жағымсыз салдарлар;

- биржалық сауда қызметінде ашықтық пен ашықтық қағидаттарын сақтау;

- биржалық саудада сыбайлас жемқорлыққа қарсы сананы және сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру;

- биржалық сауда қызметінің тиімділігін арттыру.

2.3. Үлгілік стандартты қолдану және орындау:

- Үлгілік стандартты Биржа мүшелері өз қызметін жүзеге асыру кезінде қолданады.

 

 

3. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы шарттар 

 

3.1. Биржа мүшелері мен олардың клиенттері өз қызметін жүзеге асыру кезінде мынадай ережелерді сақтауға міндетті:

- Қазақстан Республикасы Конституциясының, Заңның, Қағидалардың, Сыбайлас жемқорлыққа қарсы және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамасының талаптарын мүлтіксіз сақтауға;

- биржалық сауда-саттыққа қатысу кезінде мүдделер қақтығысына жол бермеуге, олар туындаған кезде "сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы"Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес оларды жою жөнінде шаралар қабылдауға;

- клиенттер немесе биржалық сауданың өзге де қатысушылары, оның ішінде биржа қызметкерлері тарапынан сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтарға ықпал ететін мән-жайлар туындаған кезде бұл туралы биржаға кез келген қолжетімді тәсілмен дереу хабарлауға міндетті; 

- өзіне немесе үшінші тұлғаларға пайда табу мақсатында қызметтік жағдайын пайдаланбау;

- Биржаның және биржалық сауданың іскерлік беделін бағалауға, Биржаның құқықтары мен заңды мүдделеріне қайшы келетін немесе зиян келтіретін қызметке қатысудан бас тартуға, Биржаның іскерлік беделіне нұқсан келтіруге кез келген әрекеттің жолын кесуге;

- Заңның 23-бабына сәйкес Биржа мүшелері мен олардың клиенттеріне биржада коммерциялық құпияны құрайтын мәліметтерді жария етуге тыйым салынады;

- сауда-саттыққа қатысу кезінде Қазақстан Республикасының заңдарында Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қылмыстық, әкімшілік, азаматтық-құқықтық, тәртіптік және шарттық жауапкершілік көзделген теріс қылықтар мен өзге де құқық бұзушылықтар жасауға жол бермеуге;

- биржалық сауда-саттыққа қатысу кезінде іскерлік этикет пен ресми мінез-құлық ережелерін сақтау;

- биржалық сауда-саттыққа қатысу кезінде жеке және өзімшіл мүдделерді басшылыққа алмау;

- биржа қызметкерлерін сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар жасауға көндірмеу және көтермелемеу.

 

4. Жауапкершілік 

 

4.1. Биржа мүшелері сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар жасағаны үшін Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қылмыстық, әкімшілік, азаматтық-құқықтық, тәртіптік және шарттық жауаптылықта болады.

4.2. Биржа мүшелері тарапынан осы стандарттардың талаптарын сыбайлас жемқорлық бұзу фактісі анықталған жағдайда, Биржа брокерлік және дилерлік аккредиттеуді жою туралы шешім қабылдауға құқылы.

 

 

5. Қорытынды ережелер

 

5.1. Осы стандарт қабылданған күннен бастап Биржа мүшелері мен олардың клиенттері осы стандарттың ережесімен танысуға және оларды адал орындауға міндетті.